Ruim tien jaar geleden vond ik
op een rommelmarkt een foto van een jonge Duitse soldaat
uit de Eerste Wereldoorlog. Hij leek op mijn vader toen
die een jonge man was. Op de achterzijde van de foto
staat geschreven: Paul Franke gefallen 3.12.17.
 |
|
Paul Franke
gefallen 3.12.17 |
Paul Franke is in de oorlog kanonier geweest, zo blijkt uit de
archieven van de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge.
Hij ligt begraven op het kerkhof Selvigny in Noord-Frankrijk
(Blok 4 - graf 946) samen met 3.992 'Kriegstote Erster
Weltkrieg'.
U kunt zijn graf bezoeken.
Tientallen foto’s zijn er in de loop der jaren bijgekomen –
allemaal opgediept uit dozen op rommelmarkten en
ruilbeurzen. Het zijn onbekende Belgen, Britten,
Duitsers en Fransen – er staat geen naam
geschreven op de achterzijde van hun foto's.
Het zijn foto’s van jonge kerels, die in 1914 of in de
jaren daarna ten oorlog trokken. Die grootse gebeurtenis
moest natuurlijk worden vastgelegd voor het nageslacht
en ze lieten zich dan ook vol trots in hun nieuwe
uniformen portretteren bij de fotograaf. Jong waren ze
toen en ze zagen het leven vol vertrouwen tegemoet –
God stond in die jaren immers aan de zijde van elke
oorlogvoerende partij?
Ooit werden deze foto’s uitgedeeld aan trotse ouders en
naaste familieleden. Lange tijd
werden ze gekoesterd als kostbare herinneringen, maar
uiteindelijk ondergingen ze het lot van alle foto’s: ze
verdwenen in schoenen-dozen.
In ieder huisgezin bestaat zo’n
schoenendoos die van generatie op generatie wordt
doorgegeven en die uiteindelijk op de onderste plank van de kast
belandt tot iemand besluit de boel op te ruimen.
Complete generaties familieleden worden dan verscheurd en
verdwijnen voor altijd in de prullenmand. Ze zijn onbekenden
geworden voor die verre familieleden die, misschien zelfs
voor de eerste keer, worden geconfronteerd met de
verborgen geschiedenis in deze schoenendoos.
Maar, hoe vreemd het ook klinkt, hun uniform heeft deze
jonge mannen gered van de vergetelheid. Dat uniform was
de reden dat hun foto’s niet verscheurd zijn, maar
uiteindelijk terecht kwamen in die dozen op
rommelmarkten en ruilbeurzen.
Het zijn allemaal onbekende soldaten – afgedankt door
nieuwe generaties. Ooit werden ze geboren, groeiden op
en werden ze bemind. Naamloos zijn ze nu en niemand kan
vertellen wat er van hen is geworden nadat de foto’s
werden genomen.
Gezamenlijk vormen deze foto’s een monument voor de
onbekende soldaat: de vertegenwoordiger van een
letterlijk uitgestorven generatie die getuige is geweest
van de Eerste Wereldoorlog.
Ik laat u deze foto’s zien. Let op de pose van deze
jonge kerels bij de fotograaf. Kijk naar hun gezichten;
let op hun jeugd, interpreteer hun verwachtingen.
Misschien herkent u zichzelf in sommige van die foto’s!
Menno Wielinga |
